Netvleugeligen en verwanten

Deze werkgroep houdt zich bezig met drie ordes van insecten die samen de Neuropterida vormen. Het gaat om de Netvleugeligen (Neuroptera) met daarin onder andere de gaasvliegen en mierenleeuwen. Ook de in Nederland kleine ordes van de Kameelhalsvliegen (Raphidioptera) en Grootvleugeligen (Megaloptera) vallen binnen deze clade. Daarnaast houdt de werkgroep zich ook bezig met de Schorpioenvliegen en aanverwanten (Mecoptera). Men dacht vroeger dat deze orde verwant was, maar inmiddels blijk dat deze samen met de vlooien dichter bij de vliegen staat. Omdat het echter een kleine orde is nemen we ze gewoon ook mee. De werkgroep heeft als doel om zo veel mogelijk informatie over deze groepen beschikbaar te stellen. Blijf op de hoogte door je aan te melden voor de digitale nieuwsbrief.

Het grote gaasvliegenproject

Het is 2023 en we zijn nu echt van start gegaan! Niet dat er in 2022 nog niets gedaan is, want er is al een heleboel gebeurd. Zie daarvoor de nieuwtjes hieronder. Ook hebben we al een mooie excursie gedaan in de Kennemerduinen, met bijzondere soorten als de Geelkopgaasvlieg en het Klein grijsje. Nog nooit van die laatste gehoord? Dat klopt! Een groepje mensen is bezig met het verzinnen van Nederlandse namen voor soorten die dat nog niet hebben en dat gaat de goeie kant op! In een latere nieuwsbrief daarover meer, net als over het succesvol digitaliseren van de collectie Neuropteroidea van Naturalis. Zie het kopje nieuwsbrieven om deze te downloaden.

Determinatieliteratuur

RAPHIDIOPTERA

Kruithof, A. & D. Drukker 2019. Soortzoeker Kameelhalsvliegen. Naturalis Biodiversity Center & EIS Kenniscentrum insecten en andere ongewervelden, Leiden. (Nederlandse soorten imago)

Lock, K. 2010. Checklist and identification key of the Belgian snakeflies (Raphidioptera). Bull. de la SrBE, 146: 25-29 (Belgische soorten imago)

Aspöck, H., U. Aspöck U. & H. Rausch 1991. Die Raphidiopteren der Erde: eine monographische Darstellung der Systematik, Taxonomie, Biologie, Ökologie und Chorologie der rezenten Raphidiopteren der Erde, mit einer zusammenfassenden Übersicht der fossilen Raphididiopteren (Insecta: Neuropteroidea) (Vol. 1 & 2). - Goecke & Evers. (Alle soorten wereldwijd. Sleutels voor Europese soorten, inclusief specifiek de regio rond Nederland. Beschrijvingen en afbeeldingen van alle Nederlandse larven).

Aspöck, H, U. Aspöck, H. Hölzel & H. Rausch 1980. Die Neuropteren Europas: Eine zusammenfassende Darstellung der Systematik, Oekologie und Chorologie der Neuropteroidea (Megaloptera, Raphidioptera, Planipennia) Europas. Goecke & Evers, Krefeld (Alle soorten van Europa, sleutel voor imago's. Naamgeving sterk verouderd)

Aspock, H., Aspock, U. & Rausch, H. 1974. Bestimmungsschlussel der Larven der Raphidiopteren Mitteleuropas (Insecta, Neuropteroidea). Z. ang. Zoo1. 61,45 - 62. (sleutel voor Midden-Europese larven)

MEGALOPTERA

Hölzel, H., W. Weißmair & W. Speidel 2002. Insecta: Megaloptera, Neuroptera, Lepidoptera. Süßwasserfauna von Mittelfauna 15, 16, 17. Spektrum Akademischer Verlag, Gustav Fischer, Heidelberg (Alle Midden-Europese soorten met sleutels voor imago's en larven)

Elliot, J.M. 1996. British freshwater Megaloptera and Neuroptera: key with ecological notes. Freshwater Biological Association, Scientific Publication 54. (Britse soorten met sleutels voor imago's en larven)

Aspöck, H, U. Aspöck, H. Hölzel & H. Rausch 1980. Die Neuropteren Europas: Eine zusammenfassende Darstellung der Systematik, Oekologie und Chorologie der Neuropteroidea (Megaloptera, Raphidioptera, Planipennia) Europas. Goecke & Evers, Krefeld (Alle Europese soorten, sleutel voor imago's)

Plant, C.W. 1997. A key to the adults of British lacewings and their allies (Neuroptera, Megaloptera, Raphidioptera and Mecoptera), FIeld Studies Council AIDGAP Guides, vol. 245. (sleutel voor imago's, maar niet altijd compleet)
 
Fraser, F.C. 1959. Mecoptera Megaloptera Neuroptera. Royal Entomological Society of London. (onderscheid Sialis lutaria en fuliginosa op basis van vleugelkenmerken, maar nigripes niet meegenomen)
 

NEUROPTERA

Aspöck, H, U. Aspöck, H. Hölzel & H. Rausch 1980. Die Neuropteren Europas: Eine zusammenfassende Darstellung der Systematik, Oekologie und Chorologie der Neuropteroidea (Megaloptera, Raphidioptera, Planipennia) Europas. Goecke & Evers, Krefeld (Alle Europese soorten, sleutel voor imago's en sleutel voor larven tot op familieniveau)

San Martin, G., T. Adriaens & V. Fichefet 2005. Gaasvliegentabel voor de Benelux. Jeunes et Nature asbl en de Jeugdbond voor Natuur en Milieu (Groene gaasvliegen van de Benelux, imago's)

Gepp, J. 1983. Schlüssel zur Freilanddiagnose mitteleuropäischer Chrysopidenlarven (Neuroptera, Chrysopidae). Mitt, naturwiss. Ver. Steiermark, 113: 101-132 (Groene gaasvliegen, sleutel tot de larven)

Plant, C.W. 1997. A key to the adults of British lacewings and their allies (Neuroptera, Megaloptera, Raphidioptera and Mecoptera), FIeld Studies Council AIDGAP Guides, vol. 245. (sleutel voor imago's, maar niet altijd compleet)

Berkholst, B. 2022. Soortzoeker Groene gaasvliegen (Chrysopidae) van Nederland. Naturalis Biodiversity Center & EIS Kenniscentrum insecten en andere ongewervelden (Nederlandse groene gaasvliegen imago's)

Vijgenboom, M. 2023. Soortzoeker Bruine gaasvliegen (Hemerobiidae en Sisyridae) van Nederland. Naturalis Biodiversity Center & EIS Kenniscentrum insecten en andere ongewervelden (Nederlandse sponsgaasvliegen en bruine gaasvliegen imago's)

Gepp, J. 1983. Schlüssel zu Freilanddiagnose mitteleuropäischer Chrysopidenlarven (Neuroptera: Chrysopidae). Mitt. naturwiss. Ver. Steiermark. 113: 101-132. (Midden-Europese groene gaasvliegen, larven)

Drukker, D. & Slikboer, L. 2018. Soortzoeker mierenleeuwen. Naturalis Biodiversity Center & EIS Kenniscentrum insecten en andere ongewervelden, Leiden. (Nederlandse mierenleeuwen imago en larve)

Giacomo, M. 2007. Clé de détermination des Myrmeleontidae de France. Invertébrés Armoricains, 2007, 1 : 29-34. (Franse mierenleeuwen imago's, inclusief alle Nederlandse soorten)

Badano D & R.A. Pantaleoni 2014. The larvae of European Myrmeleontidae (Neuroptera). Zootaxa 3762. (larven van alle Europese mierenleeuwen)

New, T.R. 1989. Handbuch der Zoologie, Vol. IV, Arthropoda: Insecta; Planipennia (Lacewings). (Veel info over de verschillende families en veel duidelijke illustraties/foto's)

Wachmann, E. & C. Saure 1997. Netzflügler, Schlamm- und Kamelhalsfliege: Beobachtung, Lebensweis. Augsburg, Naturbuch Verlag. (Prachtige foto's van veel soorten, ook van larven. Veldgidsje) Ik vermoed dat de foto's van H. atrifrons en W. concinnus zijn omgedraaid, waardoor het verkeerde bijschrift erbij staat.

Canard, M., R. Cloupeau & P. Leraut 1998. Les Chrysopes du genre Nineta Navás, 1912, en France (Neuroptera, Chrysopidae). In: Bulletin de la Société entomologique de France -103 (4), pp. 327-336 (Nineta, inclusief sleutel)

MECOPTERA

Drukker, D. 2018. De Nederlandse schorpioenvliegen. Naturalis Biodiversity Center & EIS Kenniscentrum insecten en andere ongewervelden, Leiden. (Nederlandse schorpioenvliegen, sleutel voor imago's)

Lock, K. 2010. Distribution maps and identification key of the Belgian scorpionflies, hangingflies and snowfleas (Mecoptera). Bulletin S.R.B.E/K.B.V.E. 146: 77-85. (Alle Belgische soorten, sleutel voor imago's).

Drukker, D., P. Tillier, N.J. Dek & M. Renden 2022. Bittacus hageni, de eerste hangvlieg voor Nederland (Mecoptera: Bittacidae). Entomologische berichten 82 (3): 82-85 (veldherkenning imago's Bittacidae).

Tillier, P. 2008. Contribution à l’étude des Mécoptères de France. Deuxième partie : clé de détermination des Panorpa de France (Mecoptera Panorpidae). l'Entomologiste 64 :21-30 (Franse schorpioenvliegen soorten, sleutel voor imago's)

 

Werkgroep

Daan Drukker (contact)

Bibiche Berkholst (groene gaasvliegen)

Maartje Vijgenboom (bruine gaasvliegen)

Maartje Liefting

Koen Lock (België)

Wouter Oe (jeugdbonden)

AANMELDEN NIEUWSBRIEF

nieuwsbrieven

Nieuwsbrief VI (23 februari) is hier terug te lezen.

Nieuwsbrief V (1 augustus) is hier terug te lezen.

Nieuwsbrief IV (21 juni) is hier terug te lezen.

Nieuwsbrief III (15 mei) is hier terug te lezen.

Nieuwsbrief II (12 april) is hier terug te lezen.

Nieuwsbrief I (3 januari) is hier terug te lezen.

Soortenlijst

Alle Nederlandse Neuroptera-soorten zijn te vinden op het Nederlands Soortenregister via deze link. Voor de status van zowel de Nederlandse als de Belgische soorten kun je binnenkort ook in de tabel hieronder raadplegen.